Avicenna (980–1037), tên thật Abu Ali al-Husayn ibn Abd Allah ibn Sina, là một trong những nhân vật lỗi lạc nhất của thế giới Hồi giáo Trung cổ. Ông được xem là “Cha đẻ của y học hiện đại” và là người đặt nền móng cho nhiều ngành khoa học tự nhiên, triết học và y học phương Tây sau này.
Sinh tại Bukhara (nay thuộc Uzbekistan), Avicenna sớm thể hiện tài năng phi thường. Trước năm 10 tuổi, ông đã thuộc lòng Kinh Qur’an và nắm vững logic, toán học, triết học Hy Lạp. Đến tuổi 16, ông bắt đầu hành nghề y và nhanh chóng nổi tiếng nhờ khả năng chẩn đoán, điều trị chính xác và phương pháp nghiên cứu có hệ thống.
Tiểu sử & con đường học tập
Avicenna sinh khoảng năm 980 tại làng Afshana, gần Bukhara (ở vùng Transoxiana, hiện nay là Uzbekistan)
Cha ông, Abdullah, là người gốc từ Balkh (hiện nay Afghanistan), từng giữ chức quản lý đất đai dưới triều Sampanid.
Từ nhỏ, Avicenna đã có năng khiếu học tập. Ông thuộc lòng Kinh Qur’an từ khoảng năm 10 tuổi; sau đó học các môn như luật Hồi giáo (fiqh), logic, triết học, toán học và khoa học tự nhiên.
Ở tuổi 16, Avicenna bắt đầu nghiên cứu y khoa và sớm nổi tiếng nhờ chữa trị thành công các bệnh mà những bác sĩ khác không làm được.
Sau khi triều Sampanid suy yếu, Avicenna phải di chuyển nhiều nơi: ông đã hành nghề, giảng dạy và viết sách ở các thành phố như Ray, Isfahan, Hamadan.
Trong thời gian ở Hamadan, Avicenna chữa trị cho hoàng gia và cũng từng bị giam giữ vì các lý do chính trị; trong tù ông vẫn tiếp tục viết sách.
Ông qua đời vào năm 1037 tại Hamadan, hưởng khoảng 57 tuổi.
Di sản & ảnh hưởng
-
-
Avicenna được ca ngợi là “Thầy Cả Trí Tuệ” (al-shaykh al-raʾīs) trong truyền thống Hồi giáo.
-
Ở châu Âu, từ thế kỷ 12 trở đi, chân dung Avicenna xuất hiện trong nhiều thư viện Đại học; nhiều bản Latin của The Canon được in lại và sử dụng làm tài liệu học y.
-
UNESCO sáng lập Giải thưởng Avicenna về Đạo đức trong Khoa học (Avicenna Prize) để vinh danh những cá nhân, nhóm có đóng góp vào đạo đức khoa học.
-
Iran có Quỹ Văn hóa & Khoa học Avicenna nhằm bảo tồn và phát huy di sản của ông.
-
Ngoài ra, tên của Avicenna cũng được dùng để đặt cho các tổ chức nghiên cứu (ví dụ Viện Avicenna ở Tehran) và nhiều công trình tưởng nhớ khác.
-