Ghép gan là một trong những thành tựu vĩ đại của y học hiện đại — cho phép thay thế cơ quan suy thoái bằng gan khỏe mạnh và mở ra hy vọng mới cho bệnh nhân mắc bệnh gan giai đoạn cuối.
- Bối cảnh và chuẩn bị
Trước thập niên 1960, bệnh gan tiến triển nặng như xơ gan, suy gan cấp thường dẫn tới tử vong vì không có lựa chọn điều trị thay thế. Nhiều nghiên cứu trên động vật được tiến hành để phát triển kỹ thuật ghép và tạo các phương pháp ức chế miễn dịch phù hợp. Việc xác định rõ “chết não” và phương thức lấy tạng hiến cũng là thử thách lớn.
- Ca ghép gan đầu tiên
Năm 1963, bác sĩ Thomas E. Starzl thực hiện ca ghép gan đầu tiên trên người. Dù bệnh nhân không sống lâu dài, việc ghép thành công về mặt kỹ thuật – cấy ghép gan người cho người và nối mạch máu, đường mật – đánh dấu bước ngoặt: ghép gan giữa người với người là khả thi.
Sau đó, vào năm 1967, Starzl và nhóm của ông đạt được ca ghép gan “thành công” hơn khi người nhận sống hơn một năm với chức năng gan tốt.
- Tầm ảnh hưởng và phát triển
Thành công bước đầu trong ghép gan đặt nền móng cho sự phát triển của kỹ thuật ghép tạng – từ việc cải tiến phương pháp phẫu thuật, bảo quản gan, đến thuốc ức chế miễn dịch để chống đào thải tạng.
Ngày nay, ghép gan đã trở thành phương pháp cứu sống nhiều người bị suy gan mạn hoặc ung thư gan giai đoạn cuối; tỉ lệ sống thêm năm đầu tiên và nhiều năm tiếp theo đã được cải thiện đáng kể.
- Giá trị tham khảo cho giáo dục y khoa
Câu chuyện về ca ghép gan đầu tiên là minh chứng rõ ràng cho tinh thần đổi mới, dấn thân và nhân đạo trong y học. Nó nhắc nhở sinh viên y khoa và người làm nghề y rằng: mỗi kỹ thuật lớn đều bắt đầu từ thử nghiệm khó khăn, từ cái nhìn “không thể” tới “có thể”. Trưng bày về chủ đề này tại bảo tàng y khoa giúp người xem hiểu được lịch sử tiến bộ y khoa, đồng thời cảm nhận sâu sắc giá trị của hiến tạng và chăm sóc người bệnh.